“C2C nedir” sorusuna; tüketicilerin çevrim içi pazaryeri veya e-ticaret sitesinde bir araya geldiği, mal ya da hizmetleri kendi belirledikleri fiyatlar dahilinde listeleyerek satışa sunduğu bir e-ticaret modelidir, yanıtı verilebilir. Sunulan ürün ve hizmetler yine tüketiciler tarafından alındığı için çalışma modeli, tüketiciden tüketiciye olarak da tanımlanır. Bununla birlikte şirket kurma zorunluluğu bulunmaması ve satışların faturalandırılmaması gibi avantajlarından dolayı son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir.
C2C (Customer-To-Customer) Nedir?
Customer-To-Customer çalışma modeli temel olarak müşterilerin kendi aralarında doğrudan gerçekleştirdikleri ticari işlemleri ifade eden bir kavramdır. C2C tekniğinde, tüketiciler sahip oldukları ürünleri pazaryerlerinde ya da farklı dijital platformlarda diğer tüketicilere satma şansına sahiptir. Hem ikinci el hem de sıfır ürünlerin satılmasına imkan tanıyan iş modelinin en önemli örneklerinden biri ise eBay platformudur.
C2C Çalışma Modelinin İşleyişi
C2C yöntemiyle satış yapmak için izlenmesi gereken adımlar arasında; platform seçimi, pazarlama stratejileri, iletişim, satış ve ödeme faaliyetleri gibi süreçler yer alır. Satıcıların ilk olarak ürünlerine ya da hizmetlerine uygun bir platform seçmeleri gerekir. Daha sonra platformun sunduğu özelliklere göre ürünler listelenir ve hedef kitleye ulaşması için pazarlama faaliyetlerine başlanır. Sürecin işleyişine dair diğer detayları aşağıdaki başlıklarda görebilirsiniz.
Platform Seçme
C2C pazaryeri ya da mobil uygulamalar aracılığıyla yapılabilir. Bu noktada satıcıların, ürünlerine ve hedef kitlesine yönelik bir platform seçmesi oldukça önemlidir. Örneğin; geniş kullanıcı tabanından dolayı Letgo, ikinci el ürün satışı yapmak için ideal bir platformdur. Bununla birlikte Türkiye’de Dolap ve Gardırop gibi ikinci el kıyafet satışının yaygın bir şekilde yapıldığı platformlar da rağbet görmeye başlamıştır. Globale hitap eden satışlar yapmak içinse eBay pazaryerinin tercih edilmesi mümkündür.
Ürün Listeleme
Ürün listeleme süreci temel olarak seçilen pazaryeri ya da mobil uygulamanın özelliklerine göre değişkenlik gösterir. Bu süreçte dikkate alınması gereken etkenlerin başında ise ürün bilgilerinin tüketicilerle detaylı bir şekilde paylaşılması yer alır. Görseller, açıklamalar ve varsa üründeki kusurlar platform kullanıcılarıyla paylaşılmalıdır.
Pazarlama ve Tanıtım
C2C e-ticaret modelinde başarılı olmak için mutlaka pazarlama stratejileri geliştirilmesi gerekir. Ürünleri daha fazla tüketiciye tanıtabilmek için platformların öne çıkarma hizmetlerinden yararlanılabilir. Aynı zamanda indirim yaparak veya ürünleri favorilerine ekleyen tüketicilere mesaj göndererek de daha hızlı satış yapmak mümkündür.
İletişim ve Müzakere
Dijital platformlarda tüketicilerle doğrudan iletişime geçilerek fiyat, ürün özellikleri ve teslimat sürecine dair tüm detaylar görüşülebilir. Ayrıca iş modeli, tüketiciler arasında pazarlık ya da takas yapılmasına da imkan tanır.
Satış ve Ödeme İşlemleri
Pazaryerleri ve mobil uygulamalar hem satış sürecinin hem de ödemelerin güvenli bir şekilde tamamlanmasına imkan tanıyan altyapılara sahiptir. Ürünü satın alan tüketici, platformun sunduğu ödeme yöntemlerine göre finansal işlemlerini tamamlar. Satıcının bakiyesi ise satış işleminin ardından platformdaki cüzdanına tanımlanır. Kredi ya da banka kartlarıyla elde edilen tutarın çekilmesi mümkündür.
Teslimat ve Lojistik
C2C yapılabilecek platformların anlaşmalı olduğu lojistik firmaları bulunabileceği gibi satıcıların farklı bir işletmeyi tercih etmesi de mümkündür. Pazaryerleri, kargoların teslimat sürecine dair detayları tüketicilerle paylaşır ve ürün eline ulaştığında her iki tarafa da bilgi verilir. Ürünlerin zamanında kargoya verilmemesi halinde ise satış işlemleri iptal edilir.
Satış Süreci ve Değerlendirme
C2C, satış sürecinin en kolay olduğu iş modellerinin başında gelir. Tüketiciler arasındaki ticari işlemler tamamen dijital platformlar aracılığıyla yürütülür. Bununla birlikte satış yapılması ardından satıcının puan sistemiyle değerlendirilmesi veya yorum yapılması mümkündür. Tüketicilerden gelen değerlendirmeler, platformun diğer kullanıcıları tarafından görüntülenebilir. Bu nedenle satıcıların müşteri geri bildirimlerini dikkate alması ve memnuniyet oranını artıracak stratejiler geliştirmesi önemlidir.
C2C İş Modelinin Avantajları Nelerdir?
Customer-To-Customer modelinin en önemli avantajlarının başında maliyetlerinin düşük olması yer alır. Bununla birlikte geniş kitlelere hitap etmek, esnek bir iş modeli benimsemek ve çeşitli ürünlerin satışını yapmak gibi artıları da vardır. Aşağıdaki başlıklarda avantajlarına dair detayları görebilirsiniz.
Düşük Başlangıç Maliyetleri
C2C site kurmak ya da fiziksel bir şube açmak gibi maliyetlerin olmadığı bir iş modelidir. Tüketiciler, sadece pazaryerlerinde ya da mobil uygulamalarda hesap oluşturarak ticari faaliyetlerine başlayabilir.
Geniş Erişim
Günümüzde C2C platformları son derece popüler olduğu gibi her biri geniş kullanıcı kitlelerine hitap eder. Demografi, cinsiyet, yaş gibi kısıtlamalar olmadan her kesimden insana satış yapılması mümkündür. Aynı zamanda sadece yerel değil, uluslararası platformlarda da faaliyet gösterilebilir.
Esneklik
Customer-To-Customer modelinde belirli çalışma günleri ya da saatleri gibi kısıtlamalar söz konusu değildir. Satıcılar, tamamen kendi istekleri doğrultusunda ürünlerini listeleyebilir ve kargoya verme sürecinde de alıcıyla iletişim kurarak süre belirleyebilir.
Çeşitlilik
Satışı yapılabilecek ürünlere dair kısıtlamaların az olması da iş modelinin başlıca avantajları arasındadır. Giyim, teknoloji, kitap, ev aletleri gibi hemen her kategoride ürün satışı yapılabilir. Aynı zamanda tüketiciler, ikinci el eşyaları da satma şansına sahiptir.
Doğrudan Pazarlık
Satıcılar ve tüketiciler doğrudan iletişime geçebildiği için pazarlık yapmaları mümkündür. Bununla birlikte satıcılar, tüketicilere üründe indirim yapabileceğine dair mesaj gönderebilir.
Kullanıcı Geri Bildirimleri
Platformlarda, ürünlerin teslim edilmesi ardından satıcıyı değerlendirme ve yorum yapma seçeneği sunan opsiyonlara yer verilir. Tüm kullanıcılar, satıcının daha önce sattığı ürünleri, hakkındaki yorumları ve puanlarını görüntüleyebilir.
Sürdürülebilirlik
C2C kapsamında belirli bir sektör ya da ürün seçme zorunluluğu yoktur. Kullanıcılar, pazaryerine elektronik alet satarak girmiş olsa da ilerleyen süreçte kıyafet, telefon kılıfı gibi birçok ürünle satışlarına devam edebilir. Ayrıca maliyetlerin düşük olması, fiziksel bir depo gerektirmemesi gibi avantajları da iş modelinin sürdürülebilir olmasına katkıda bulunur.
C2C İş Modelinin Dezavantajları Nelerdir?
C2C iş modeli her ne kadar avantajlı olsa da hem satıcılar hem tüketiciler açısından sorun arz edebilecek bazı eksileri vardır. Aşağıdaki başlıklarda dezavantajlarına dair detaylara yer verilmiştir.
Ürün Kalitesi ve Güvenlik Sorunları
Customer-To-Customer faaliyetlerinin en önemli dezavantajı, ürün kalitesinin düşük olma riskidir. Bu noktada tüketicilerin karşılaşabileceği bazı sorunlar aşağıdaki gibidir:
- Teknolojik cihazların arızalı olma ihtimali vardır. Görsellerde çizik, kırık gibi detaylar görünse de bazı hasarların anlaşılması mümkün değildir. Örneğin, bir cep telefonunun dokunmatik ekranı ya da Face ID özelliği çalışmıyor olabilir.
- Kıyafetlerde dikiş hataları, deforme, baskı kusurları gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
- Platforma yüklenen görsellerden farklı bir eşya gönderilebilir.
Bunlarla birlikte yanıltıcı ürün açıklamaları ve görsellerle karşılaşma ihtimali de mevcuttur. Ancak pazaryerleri ve mobil uygulamalar söz konusu durumlarda tüketicilerin güvenliğini sağlayacak çeşitleri önlemler de alır. Bu sebeple güvenilir ve kullanıcı tabanı geniş platformların tercih edilmesi önemlidir.
Dolandırıcılık ve Güvenlik Tehditleri
Online platformların güvenilir olmaması halinde kişisel bilgilerin veya kredi kartı bilgilerinin çalınma riski vardır. Ayrıca satıcıların hem listedekinden farklı hem de kalitesiz bir ürün gönderme ihtimali bulunur.
Sınırlı Müşteri Hizmetleri
C2C, tüketiciler arasında doğrudan iletişim kurulan bir iş modelidir. Bu nedenle müşteri hizmetleri, diğer e-ticaret faaliyetlerine kıyasla daha sınırlıdır.
Kargo ve Lojistik Zorlukları
Platformların lojistik desteği sağlamaması halinde hem kargoya verme süreci hem de lojistik maliyetleri iki taraf için de sorun yaratabilir. Diğer yandan taşıma esnasında meydana gelen hasarlar her ne kadar satıcının sorumluluğunda olmasa da güven kaybına neden olur.
Ödeme Güvenliği ve İşlem Sorunları
Ödemelerin platform aracılığıyla yapıldığı satışlarda güvenlik ve işlem sorunu son derece düşüktür. Ancak pazaryeri ya da uygulamalar ödeme seçenekleri sunmuyorsa hem güvenlik hem de işlem zorluğu gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
Hukuki ve Vergisel Karmaşıklıklar
C2C iş modelinde satışların faturalandırılmasına gerek yoktur. Genellikle tercih edilen platforma komisyon ödenmesi gerekir. Bu durum avantajlı olsa da ürünlerin hatalı gönderilmesi ya da dolandırıcılık gibi faaliyetlerde satışların kanıtlanması zor olabilir. Haliyle hem vergi hem de hukuki karmaşıklıkların ortaya çıkması muhtemeldir.
Sürdürülebilirlik Sorunları
İş modelinin esnek olması bazı satıcılar için avantajlıyken bir kısmı sürdürülebilir bir satış stratejisi geliştirmek isteyebilir. Bu noktada C2C dezavantajlı olduğu için diğer çalışma modellerine geçilmesi gerekir.
C2C ile B2C Arasındaki Farklar Nelerdir?
B2C, “Firmadan tüketiciye” olarak tanımlanan ve perakende sektörünün temellerini oluşturan bir iş modelidir. Hem geleneksel hem de e-ticarette sıklıkla tercih edilen yöntem C2C iş modelinden daha farklı bir işleyişe sahiptir. 2 satış modeli arasındaki farklara aşağıdaki başlıklarda değinilmiştir:
Katılımcıların Rolü
B2C modelinde taraflardan biri tüzel kişiyken (işletme, şirket) C2C’de gerçek kişilerdir.
Pazarlama ve İşletme Stratejileri
B2C saatleri ve çalışma süreleri noktasında daha disiplinlidir. C2C ise daha esnek bir çalışma ortamı sunar.
Ürün ve Hizmet Çeşitliliği
B2C örnekleri arasında son tüketiciye ulaşan elektronik, kozmetik gibi ürünler yer alır ve her biri sıfırdır. C2C ise ikinci el ürün satışı yapılmasına da imkan tanır.
Müşteri Hizmetleri ve Destek
Müşteri hizmetleri, Business to Consumer iş modelinde daha kapsamlıdır. Aynı zamanda ürünlerle ilgili bir sorun olması halinde destek sağlanır.
Ödeme ve Güvenlik Yapıları
Business to Consumer modelinde satışlar, yazılı olarak beyan edilen politikalar kapsamında yapıldığı için daha güvenilirdir.
Yasal ve Vergisel Yükümlülükler
B2C faaliyetleri tamamen yasal yükümlülükler çerçevesinde ilerler ve taraflar, vergi sorumluluğunu yerine getirir. C2C’de ise faturalandırma zorunluluğu söz konusu değildir.
C2C ile D2C Arasındaki Farklar Nelerdir?
D2C (Direct to Consumer) modelinde C2C’nin aksine aracı bir platform yoktur. Aynı zamanda satış modelinde üretici tam kontrol sahibidir ve doğrudan müşteri ilişkileri kurar. C2C, tüketiciler arasındaki tek seferlik satışların yaygın olması ve ikinci el ürünlerin satılması açısından D2C modelinden ayrılır.
C2C İş Modeli Örnekleri
C2C örnekleri arasında el yapımı ürünlerin satıldığı Etsy, global bir pazaryeri olan eBay, ikinci el satışa imkan tanıyan Letgo gibi platformlar yer alır. Her birinde tüketiciler, çeşitli eşyaları doğrudan diğer tüketicilere satma şansına sahiptir.
Sonuç
C2C, tüketicilerin hem sıfır hem de ikinci el eşyalarını sanal bir platform aracılığıyla tüketicilere satabileceği bir iş modelidir. Maliyetlerinin düşük olması, esnek çalışma saatleri, çeşitli ürünlere yer verilmesi gibi avantajları mevcuttur. Bununla birlikte güvenlik sorunları, hukuki karmaşıklıklar gibi riskleri beraberinde getirme ihtimali söz konusudur.
